حرکت زمین در کلام امام علی علیه السلام در نهج البلاغه

امام علی علیه السلام در چند خطبه از کتاب شریف نهج البلاغه، از آفرینش زمین سخن می‌گویند. در خطبه ۱، خطبه ۹۱ (خطبه اشباح) و خطبه ۲۱۱ (در برخی نسخه‌ها ۲۰۲) به شگفتی‌های آفرینش زمین اشاره شده است. یکی از بی‌شمار شگفتی‌های کتاب شریف نهج البلاغه، اشاره به حرکت زمین در کلام امام علی علیه السلام است.

حرکت زمین در کلام امام علی علیه السلام در خطبه ۲۱۱ نهج البلاغه

امام علی علیه السلام در خطبه ۲۱۱ نهج البلاغه (در برخی نسخه‌ها خطبه ۲۰۲) عبارتی به کار می‌برند که شماری از مترجمان و شارحان نکته‌سنج، آن را اشاره به حرکت زمین دانسته‌اند.

امام علی علیه السلام در بخشی از خطبه ۲۱۱ نهج البلاغه درباره آفرینش زمین می‌گویند:

«و أرَّزَهَا فَیهَا أوتاداً فَسَکَنتَ عَلَی حَرَکتِها مِن أن تَمِیدَ بِأَهلِها أو تَسیخَ بِحَملِهَا أو تَزولَ عَن مَواضِعِهَا»

علامه جعفری (رﺣﻤﺔ الله علیه) در ترجمه جمله امام علیه السلام می‌نویسد:

«و کوه‌ها را مانند میخ‌هایی برای زمین تثبیت فرمود تا در هنگام حرکت خود ساکنانش را نلرزاند یا آنچه را که حمل می‌کند نریزد یا از مواضع قانونی خود دگرگون نشود.»

ابن هیثم بحرانی نیز در شرح خود بر نهج البلاغه وقتی به عبارت «عَلی حرکتها» در خطبه ۲۱۱ می‌رسد، می‌گوید: «یعنی در حال حرکت زمین زیرا، کلمه عَلَی به معنای حال است.» (ترجمه محمدی مقدم)

به عبارت دیگر، «فَسَکَنتَ عَلَی حَرَکَتِها» یعنی زمین در عین این‌که حرکت می‌کند، آرامش دارد. از این نکات می‌توان حرکت زمین در کلام امام علی علیه السلام در نهج البلاغه را دریافت.

متذکر می‌شود که زمین نیز همچون دیگر سیارات منظومه شمسی، هم دور خود و هم دور خورشید در چرخش است. سرعت چرخش زمین دور خود (روی خط استوا) ۱,۶۷۴ کیلومتر بر ساعت است. البته هرچه به‌سمت قطب جنوب و قطب شمال پیش برویم از سرعت آن کاسته می‌شود. زمین همچنین تقریبا با سرعت ۱۰۷,۲۰۰ کیلومتر بر ساعت دور خورشید در حرکت است. با این حال، زمین از نظر ساکنان آن کاملا آرام است.