ویژگی‌های سحابی کیسه زغال: فاصله از زمین، شعاع و موقعیت مکانی

ویژگی‌های سحابی کیسه زغال

سحابی کیسه زغال (Coalsack nebula) نیز همچون سحابی سر اسب (horsehead nebula)، نمونه‌‌ای از سحابی‌های تاریک است. این سحابی، ابر تاریکی از گاز سرد و غبار است که شعاع آن حدود ۳۰ تا ۳۵ سال نوری است. سحابی کیسه زغال ۶۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. این سحابی ناحیه‌ای ۷ در ۵ درجه را اشغال کرده است و در نوع خود، آشکارترین شیء آسمان است که با دوربین چشمی نیز می‌توان آن را دید. در ادامه، بیان خواهدشد که ویژگی‌های سحابی کیسه زغال چیست و چرا سحابی تاریک است.

موقعیت مکانی

کیسه زغال در بخش جنوبی صورت فلکی چلیپا (Crux) واقع و بخش‌هایی از آن تا قلمرو صورت‌های فلکی مگس (Musca) و قنطورس (Centaurus) نیز کشیده شده است. ساکنان جنوبی زمین سحابی کیسه زغال را به‌راحتی و به‌شکل ناحیه‌ای تاریک می‌بینند که نزدیک مجموعه ستارگان صلیب جنوبی (چلیپا) است و در تقابل با نواحی ستاره‌ای کهکشان راه شیری سایه‌گون دیده می‌شوند. این سحابی حدودا بین ستاره درخشان آلفا صلیب و خوشه جعبه جواهر است.

چرا کیسه زغال سحابی تاریک است؟

در سحابی‌های تاریک، تراکم ذرات غبار اجازه نمی‌دهد نور ستارگانی که پشت سحابی هستند، به ما برسد و به‌همین علت سحابی، تاریک دیده می‌شود. در سحابی زغال نیز همین اتفاق افتاده است. علت تاریکی کیسه زغال، سد شدن نور ستارگانی است که پشت سحابی هستند. اندک نوری هم که در پس‌زمینه سحابی دیده می‌شود، از پس ابرهای غباری ضخیم عبور کرده است و علت این‌که به سرخی می‌زند این است که غبارها نور آبی را بیش از نور سرخ جذب و پراکنده می‌کنند. سحابی کیسه زغال از ابرهای ضخیم گاز و غبار تشکیل شده است که هر دو از مواد موردنیاز برای تشکیل ستاره‌های جدید هستند. لذا کیسه زغال همیشه تاریک نخواهدماند، زیرا با تشکیل ستاره‌های جدید در این سحابی تاریک، میلیون‌ها سال بعد بخش‌هایی از آن با نور ستاره‌های جوان روشن خواهدشد.

در سال ۱۹۷۰ کالوی ماتیلا ستاره‌شناس فنلاندی اثبات کرد که این سحابی کاملا تاریک نیست و اندکی از نور منعکس شده از ستاره‌هایی را که این سحابی جلوی‌شان را گرفته است، منعکس می‌کند.

کیسه زغال از دو ابر غباری بزرگ تشکیل شده است که یکدیگر را پوشانده‌اند. یکی از این دو ابر ۶۱۰ سال نوری و دیگری ۷۹۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. این موضوع، با مشاهده جذب و پراکنش نور ستاره‌های پس‌زمینه سحابی، یعنی با رصد اصطلاحا «خاموشی نور» آن ستار‌ه‌ها (light extinction) مشخص شد.

نام سحابی کیسه زغال در کاتالوگ کالدول، C99 است اما در فهرست کاتالوگ عمومی جدید یا اصطلاحا NGC شماره‌ای ندارد.

این تصویر، بخشی از ابر بزرگ غبار و گاز موسوم به سحابی کیسه زغال را نشان می‌دهد. کیسه زغال، سحابی تاریک است چون غبارهای این سحابی نور ستاره‌های پس‌زمینه را جذب و پخش می‌کنند. 

جدول ویژگی‌های سحابی کیسه زغال

مطالب مرتبط: ویژگی‌ سایر سحابی‌ها