کمربند کویپر چیست و کجاست؟ اجرام و اطلاعات و ویژگیها
کمربند کویپر چیست
کمربند کویپر چیست: کمربند کویپر (Kuiper belt) ناحیهای از منظومه شمسی است که تقریباً پس از مدار سیاره نپتون آغاز میشود و تا حدود ۲۰ واحد نجومی (معادل حدود ۳۰ میلیون کیلومتر) امتداد مییابد (هر واحد نجومی برابر با فاصله زمین تا خورشید است). این ناحیه حاوی اجرام کوچکی است که عمدتا یخی هستند و از گازهای منجمدی مثل متان، آمونیاک و نیتروژن و از آب تشکیل شدهاند. سیارههای کوتوله معروفی مثل «پلوتون» و «هائومیا» و «ماکیماکی» در کمربند کویپر جای دارند. کمربند کویپر را کمربند کویپر-اجورث (Kuiper-Edgeworth belt) نیز مینامند. کمربند کویپر ناحیه سردی است و به همین علت پرآها (volatiles) آنجا سادهتر از نواحی نزدیکتر به خورشید شکل میگیرند. با بیان اینکه کمربند کویپر چیست، در ادامه بیشتر توضیح داده میشود که کمربند کویپر کجاست و چه مشخصاتی دارد.
کمربند کویپر کجاست
کمربند کویپر کجاست: مرز کمربند کویپر حدودا پس از مدار نپتون آغاز میشود و محدوده آن فاصله ۳۰ تا ۵۵ واحد نجومی از خورشید را شامل میشود. بیشتر بخشهای این ناحیه، بدنه اصلی کمربند کویپر است که محدوده آن فاصله ۴۰ تا ۴۸ واحد نجومی از خورشید را پوشش میدهد. اکثر نواحی کمربند کویپر ضخیم است و طبق گفته ستارهشناسان، بیشتر بهشکل چنبره است تا کمربند. سایر نواحی کمربند کویپر شامل قرصی از اجرام پراکنده است که به آنها اجرام نپتونسان (Trans-Neptune objects) گفته میشود. پس از کمربند کویپر، ناحیه فرضی و وسیعی موسوم به ابر اورت (Oort cloud) آغاز میشود که بیرونیترین ناحیه منظومه شمسی و محدوده پایانی آن است.
اجرام، اطلاعات و ویژگیهای کمربند کویپر
- جرارد کویپر ستارهشناسی بود که نظریه حلقه حاوی اجرام آسمانی در ناحیه بیرونیتر منظومه شمسی را ارائه داد. کنت اجورث نیز ستارهشناسی بود که گفت ناحیه بیرونیتر منظومه شمسی حاوی تعدادی اجرام آسمانی کوچک است که شاید از فرآیند آفرینش خورشید و سیارهها به جای مانده باشند.
- طبق برآوردها قطر کمربند کویپر حدود ۲۰ واحد نجومی (معادل حدود ۳۰ میلیون کیلومتر) است.
- کمربند کویپر احتمالا حاوی صدها هزار جرم آسمانی منجمد است. برخی از آنها بهاندازه قطعههای کوچک یخ و برخی دیگر اجرامی به قطر بیش از ۱۰۰ کیلومتر هستند.
- ستارهشناسان اکثر دنبالهدارهایی را که در دورههای زمانی کوتاه ظاهر میشوند ردگیری کرده و منشا آنها را کمربند کویپر دانستهاند. حرکت انتقالی این دنبالهدارها یعنی هر بار چرخش آنها دور خورشید ۲۰۰ سال یا کمتر طول میکشد.
- ممکن است در بخش اصلی کمربند کویپر بیش از یک تریلیون هسته دنبالهدار موجود باشد.
- پلوتون، ماکیماکی، ایکسیون (Ixion) و وارونا بزرگترین اجرام آسمانی کمربند کویپر هستند. به این اجرام اغلب اجرام نپتونسان یا Trans-Neptune objects یا بهطور خلاصه NTO نیز میگویند.
- ستارهشناسان دریافتهاند که دستکم ۹ ستاره دیگر نیز کمربندی شبیه کمربند کویپر دارند. تلسکوپ فضایی هابل تصاویر حلقههایی را در اطراف ستارههای HD 138664 در صورت فلکی گرگ (Lupus) و ستاره HD 53143 در صورت فلکی کارینا ثبت کرده است.
- قدمت اجرام یخی کمربند کویپر به زمان آفرینش منظومه شمسی بازمیگردد. این اجرام منجمد درباره شرایط سحابی اولیه خورشیدی سرنخهایی ارائه میدهد.