ویژگی‌های یاسین ۱۰۵: شکارچی مرکاوا
ویژگی‌های راکت یاسین ۱۰۵: راکت ضدتانک «الیاسین ۱۰۵» نسخه فلسطینی و بهبودیافته‌ی راکت روسی و دومرحله‌ای PG-7VR با جرم ۱.۴ کیلوگرم است که با پرتابگرهای آرپیجی شلیک می‌شود. نیروهای حماس در جریان حمله زمینی رژیم صهیونیستی به غزه پس از عملیات برق‌آسای طوفان‌الأقصی، شمار زیادی زره‌پوش و تانک مرکاوای ارتش اسرائیل را با استفاده از راکت‌های یاسین ۱۰۵ منهدم کردند. در ادامه، ابتدا به عملیات طوفان‌الأقصی و نبردهای متعاقب آن اشاره و سپس ویژگی‌های راکت یاسین ۱۰۵ و نقش‌آفرینی موفق آن در انهدام خودروهای زرهی دشمن صهیونیستی را بررسی می‌کنیم.
توضیح عکس سربرگ: شماری از مبارزان فلسطینی گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی جنبش حماس با سلاح‌های دوش‌پرتاب یاسین و راکت‌های ضدزره دومرحله‌ایِ یاسین ۱۰۵)
مأخذ اطلاعات فنی: خبرگزاری تحولات جهان اسلام
مروری بر عملیات طوفان‌الأقصی و جنگ غزه و رژیم صهیونیستی (اسرائیل)
با آغاز عملیات طوفان‌الأقصی و حمله برق‌آسا و بی‌سابقه گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی جنبش حماس فلسطین به سرزمین‌های اشغالی در ۱۵ مهر ۱۴۰۲ (مصادف با ۷ اکتبر ۲۰۲۳) که به هلاکت تقریبا ۱۳۰۰ صهیونیست و مجروح شدن تعداد بیشتری از آنها انجامید، رژیم صهیونیستی با حمایت بی‌قیدو‌شرط آمریکا و دولت‌های غربی و نیز در سایه انفعال دولت‌هایی مثل مصر، اردن، ترکیه، عربستان سعودی، جمهوری آذربایجان و امارات متحده عربی که عملاً خیانت به اسلام و آرمان فلسطین بود، حملات جنون‌آمیز خود به غزه را آغاز کرد.
رژیم صهیونیستی کوشید با هیاهوی رسانه‌ای، خود را مظلوم جلوه دهد و افکار عمومی جهان را برای گرفتن انتقامی خونبار و بی‌حدومرز از مردم غزه و بلکه فلسطین با خود همراه کند؛ حال آنکه مسبب اصلی جنگ و درگیری با فلسطینیان طی ۷۵ سال گذشته، صهیونیست‌ها بودند که با اشغال خاک فلسطین و کشتن یا کوچاندن اجباری اعراب مسلمان از دیارشان، وجود ملت فلسطین را انکار کردند و در سال ۱۹۴۸ میلادی با حمایت علنی دولت‌های حامی بویژه انگلستان و آمریکا، رژیم جعلی اسرائیل را بنیان نهادند که قریب به یک قرن، کانون جنگ‌افروزی و فتنه‌انگیزی و فساد در غرب آسیا شد.
رژیم صهیونیستی در پاسخ به عملیات طوفان‌الأقصی بمباران سنگین غزه را آغاز کرد که طی آن، نه فقط ساختمان‌های مسکونی و اداری بلکه مساجد، کلیساها، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و حتی محدوده‌های امن تحت پوشش سازمان ملل نیز در امان نماندند. در همان ماه نخست بیش از ۱۰,۰۰۰ غیرنظامی در غزه به شهادت رسیدند که حدود ۷۰ درصدشان زنان و کودکان بودند. هزاران تن نیز به علت نبود تجهیزات و امکانات کافی زیر آوارها ماندند و شهید شدند. حتی کارکنان اردوگاه‌های تحت پوشش سازمان ملل و خبرنگاران نیز آماج حملات رژیم صهیونیستی قرار گرفتند و ده‌ها تن از آنان جان باختند.
ورود یاسین ۱۰۵ به میدان نبرد
رژیم صهیونیستی که مدعی بود می‌خواهد حماس را کاملا نابود کند، پس از یک‌ماه بمباران بی‌وقفه، نیروی زمینی و زرهی خود را با هدف محاصره و سپس اشغال، سمت غزه حرکت داد. اما آگاهان می‌دانستند که نابود کردن حماس ناممکن است، بویژه که حماس حدود ۵۰,۰۰۰ نیروی آموزش‌دیده داشت که در شبکه مخفی و پیچیده‌ای از صدها کیلومتر تونل زیرزمینی مستقر بودند. لذا با وجود تداوم بمباران غزه، حماس همچنان توان راکتی و موشکی خود را حفظ و عمق سرزمین‌های اشغالی را راکت‌باران کرد.
خود غزه منطقه شهری و پر از مانع و مخفیگاه بود و اطرافش به سبب وجود پوشش‌های طبیعی و ویرانه‌های حاشیه شهر، کمینگاه‌های زیادی داشت. ضمنا صهیونیست‌ها از محل تونل‌ها بی‌اطلاع بودند. در چنین محیط و شرایطی، مبارزان حماس به‌راحتی می‌توانستند از مدخل‌های مخفی تونل‌ها بیرون بیایند و یا در پس دیوارها یا بین ویرانه‌ها پنهان شوند و خودروهای زرهی دشمن را به‌راحتی هدف بگیرند. چنین نیز شد! رژیم صهیونیستی آمار درست کشته‌ها و تلفات زرهی خود را اعلام نمی‌کرد اما با آغاز حمله زمینی آنها به غزه، گردان‌های قسام ویدیوهای متعددی ضبط و منتشر کردند که نشان می‌داد تانک‌های پیشرفته مرکاوا و خودروهای زرهی اسرائیل با نوعی سلاح دوش‌پرتاب، آسان و سریع هدف قرار می‌گیرند.
پس از گذشت چند روز از حمله زمینی به غزه و انهدام چندین تانک و خودروی زرهی اسرائیل، حماس ویدیوی دیگری منتشر کرد و بخش‌هایی از فرآیند تولید و آماده‌سازی راکت مرموز و موفق خود را نمایش داد. راکت ضدتانک حماس «الیاسین ۱۰۵» نام داشت.
ویدیو ۱: نمایش بخش‌هایی از روند ساخت و آماده‌سازی راکت ضدزره یاسین ۱۰۵ و استفاده از آن در جنگ غزه و رژیم صهیونیستی، پاییز ۱۴۰۲ شمسی)
تاریخچه ساخت راکت ضدتانک یاسین ۱۰۵ (و پرتابگر یاسین)
حماس راکت‌های یاسین ۱۰۵ را با دوش‌پرتاب‌های یاسین شلیک می‌کند که در واقع، نسخه بومیِ دوش‌پرتاب معروف آرپیجی۷ روسی است. مهندسان حماس راکت یاسین ۱۰۵ را براساس راکت روسی دومرحله‌ای PG-7VR که به Tandem 85 نیز معروف است، طراحی و تولید کردند. حماس راکت‌های دومرحله‌ای روسی را نخستین بار در ژانویه ۲۰۰۹ طی نبرد فرقان به کار برد. راکت‌های دومرحله‌ای روسی ابتدا در شرق جبالیا در شمال غزه علیه یکی از نفربرهای زرهی اسرائیل به کار گرفته شد و آن را کاملا منهدم کرد.
سپس نیروهای مقاومت فلسطین ژوئیه ۲۰۱۴ در جریان نبرد «العصف‌المأکول» مجددا با همین راکت‌های روسی ۹ تانک اسرائیلی را منهدم کردند. همین تجربه‌ها برای اثبات تاثیرگذاری راکت‌های مذکور کافی بود.
در فوریه ۲۰۱۷ گردان‌های عزالدین قسام از تولید نسخه بومی راکت‌های دومرحله‌ای خبر دادند و آن‌را یاسین ۱۰۵ نامیدند. همچنین اعلام کردند که نسخه فلسطینی راکت، در کل، هم از حیث دقت و هم از نظر قدرت انهدام تانک‌ها و زره‌پوش‌ها بهبود یافته است.
رزمندگان حماس، طی چند سال با نوآوری و خلاقیت، نسخه روسی موشکهای دومرحله‌ای و دوش‌پرتاب PG-7VR را که با پرتابگر آرپیجی شلیک می‌شد، بومی‌سازی کردند و حتی آن‌را ارتقا دادند. ویژگی‌های یاسین ۱۰۵ چنان بود که می‌توانست پوشش زرهی تانک‌های پیشرفته‌ای مثل مرکاوا را متلاشی کند.
حماس و گردان‌های قسام با راکت‌های کم‌هزینه اما بسیار کارآمد یاسین ۱۰۵ در کمتر از چهل روز از آغاز عملیات طوفان‌الأقصی (و کمتر از دو هفته از آغاز تهاجم زمینی رژیم صهیونیستی به غزه) بیش از ۱۶۰ تانک مرکاوا و خودروی زرهی صهیونیست‌ها را هدف قرار دادند که برخی از آنها منهدم شدند و برخی دیگر آسیب دیدند.
عکس ۱: یکی از نیروهای قسام راکت‌های تولیدشده‌ی یاسین ۱۰۵ را رنگ‌آمیزی می‌کند (عکس از ویدیوی ۱ استخراج شده و سپس اندازه آن برش خورده و نوردهی آن با استفاده از نرم‌افزار ویرایشگر گرافیکی اندکی افزایش یافته است.)
ویژگی‌های یاسین ۱۰۵: شکارچی مرکاوا
یاسین ۱۰۵ راکتی دومرحله‌ای است. یعنی دو بخش انفجاری با فیوز مجزا دارد که بر زره‌های واکنشیِ انفجاریِ افزودنی و زره‌های ترکیبی یا اصطلاحا کامپوزیتِ تانک‌های مرکاوا غلبه می‌کند. وقتی سرِ راکت یعنی اولین قسمت انفجاری آن با زره افزودنی یا تقویتی مرکاوا برخورد می‌کند، فیوز مرحله اول فعال می‌شود و با انفجار سرجنگی، راکت به درون زره افزودنی نفوذ می‌کند و اثر آن‌را از میان می‌برد و راه را برای نفوذ بخش دوم راکت به بدنه اصلی تانک باز می‌کند. لذا وقتی بخش دوم راکت به پوشش اصلی تانک می‌رسد و منفجر می‌شود، می‌تواند آن‌را بشکافد و انفجار را به داخل اتاقک تانک تسری دهد.
[به‌روزرسانی: طبق گزارش‌های منتشره، طی چهار ماه از آغاز عملیات طوفان‌الأقصی به این سو، بیش از ۱۰۰۰ خودروی زرهی و از جمله تانک‌های مرکاوا با حملات نیروهای حماس هدف قرار گرفتند.]
سرجنگی دومرحله‌ای یاسین ۱۰۵
سرجنگی دومرحله‌ای یاسین ۱۰۵، دو بخش انفجاری دارد که اصطلاحا به آنها خرج گود شدیدالانفجار ضدتانک۱ می‌گوییم. قطر قسمت انفجاری اول ۶۴ میلی‌متر است و برای عبور از زره‌های واکنشی و زره‌های ترکیبی (کامپوزیت) قدرت کافی دارد. پس از آنکه سرجنگی مرحله اول، زره افزودنی یا به تعبیری تقویتیِ تانک مرکاوا را شکافت، سرجنگی مرحله دوم به زره اصلی می‌رسد. سرجنگی مرحله دوم می‌تواند تا عمق ۶۰۰ میلی‌متری در فولاد نوره نفوذ کند. اما اگر زره‌پوش زره واکنشی نداشته باشد، سرجنگی دوم یا ثانویه می‌تواند فولاد نوره را تا عمق ۷۵۰ میلی‌متر بشکافد.
تصویر ۲: ساختار راکت روسی دومرحله‌ای PG7-VR که راکت یاسین ۱۰۵ نیز مبتنی بر آن ساخته و بهینه‌سازی شده است. هر دو سرجنگی منفجرشونده با رنگ سرخ مشخص شده‌اند.
سرعت و برد راکت الیاسین ۱۰۵
حداکثر سرعت راکت الیاسین ۱۰۵ حدود ۳۰۰ متر بر ثانیه است. برد موثر راکت ۱۵۰ متر اما برد مفید آن تا ۳۰۰ متر است. حماس راکت الیاسین ۱۰۵ را قبلا نیز به کار برده و با استفاده از آن توانسته بود زره کامپوزیت مرکاوا ۴ را بشکافد.
تانک مرکاوا به سامانه تروفی مجهز است. سامانه تروفی، نوعی سامانه فعال است که با کمک رادارها و رایانه‌ی خود می‌کوشد خمپاره‌ها یا راکت‌های ضدزره را که سمت تانک می‌آیند، رهگیری و منهدم کند. ویدیوهای حماس نشان می‌دهند که سامانه تروفی نمیتواند راکت الیاسین ۱۰۵ را تشخیص دهد و منهدم کند. رژیم صهیونیستی طی سال‌ها مرکاوا را تانکی بسیار پیشرفته و شکست‌ناپذیر جلوه داده بود. اما نبرد حماس با یگان‌های زرهی ارتش رژیم صهیونیستی به افسانه شکست‌ناپذیری مرکاوا پایان داد. گفتنی است که قبلا نیز حزب الله لبنان در جریان جنگ ۳۳ روزه (۲۰۰۶ میلادی) با موشکهای ضدزره کورنت، تانک‌های مرکاوای صهیونیستی را منهدم کرده بود.
عکس ۳: نقطه اصابت راکت یاسین ۱۰۵ روی این تانک مرکاوا مشخص است. سرجنگی مرحله اول، زره کامپوزیتی را شکافته و خرج گود مرحله دوم، به زره اصلی تانک رسیده است. طبق بررسی‌ها اگر راکت از روبرو به تانک برخورد کند، آن‌را از کار می‌اندازد و اگر از جناحین به تانک اصابت کند، برجک مرکاوا را نابود می‌کند و تانک کاملاً یا برای مدتی طولانی (جهت تعمیرات) از دور خارج می‌شود (مأخذ عکس و توضیحات: خبرگزاری تحولات جهان اسلام iswnews.com)
ویژگی‌های راکت یاسین ۱۰۵: نسخه گرمافشاری (ترموباریک)
راکت الیاسین ۱۰۵ نسخه دومرحله‌ایِ گرمافشاری (ترموباریک)۲ نیز دارد. راکت‌های گرمافشاری یا ترموباریک نیز دومرحله‌ای هستند. ابتدا سرجنگی اول ضمن انفجار و شکافتن سنگرها و موانع، ابری از مواد منفجره در اطرافش پخش می‌کند. در مرحله دوم، خرج کوچکی فعال می‌شود و جرقه می‌زند و ابر مواد منفجره را مشتعل می‌کند. معمولا راکت‌های گرمافشاری قدرت تخریب کمتری دارند و به زره‌ها و موانع بتونی آسیب چندانی نمی‌زنند اما افراد بیشتری از دشمن را در پس سنگرها و موانع به هلاکت می‌رسانند.
ویدیو ۲: نمایش ویژگی‌ها و قابلیت‌های گونه‌ی گرمافشاریِ راکت‌های یاسین ۱۰۵
جدول ویژگی‌های راکت یاسین ۱۰۵
| نوع راکت | دومرحله‌ای ضدزره |
| سازنده | فلسطین (حماس) |
| برد موثر | ۱۵۰ متر |
| برد مفید | ۳۰۰ متر |
| سرجنگی | خرج گود شدیدالانفجار دومرحله‌ای |
| جرم سرجنگی | ۴.۵ کیلوگرم |
| جرم مواد منفجره | ۱.۴ کیلوگرم |
| کالیبر بخش اول | ۶۴ میلی‌متر |
| کالیبر بخش دوم | ۱۰۵ میلی‌متر |
| قدرت نفوذ در زره واکنشی | ۶۰۰ میلی‌متر در زره واکنشی |
| قدرت نفوذ در زره غیرواکنشی | ۷۵۰ میلی‌متر در زره غیرواکنشی |
| رونمایی | ۱۴۰۲ شمسی در جریان طوفان‌الاقصی و جنگ غزه و رژیم صهیونیستی |
شکار مرکاوا
بعضی از بخش‌های بدنه مرکاوا از جمله پشت تانک و زیر برجک آن، از نظر ساختاری پوشش ضعیف‌تری دارند و نفوذپذیرترند. لذا اگر مهاجم، چنین قسمت‌هایی از تانک را هدف بگیرد، آسیب بیشتری بر آن وارد می‌آورد.
در ویدیوهای حماس از انهدام تانک‌های مرکاوا با راکت الیاسین ۱۰۵، دو نکته مشهود و جالب توجه است:
- برخورد راکت‌های یاسین ۱۰۵ با تانک‌های مرکاوا انفجار و آتش چشمگیری ایجاد می‌کند. لذا حتی اگر تانک کاملا منهدم نشود، آسیب جدی می‌بیند و چه بسا توان عملیاتی خود را از دست بدهد.
- در ویدیوهای موجود، نیروهای قسام پس از شناسایی تانک یا زره‌پوش، چابک از پشت دیوار یا مخفیگاه بیرون می‌آیند، زود هدف را نشانه می‌گیرند، سریع شلیک و سپس بلافاصله محل را ترک می‌کنند. یعنی تمام فرآیند شناسایی، نشانه‌گیری و شلیک تنها چند ثانیه زمان می‌برد که نشان می‌دهد آنها چنین شیوه‌ای را مدت‌ها به‌خوبی تمرین کرده و در آن زبده شده‌اند.
بعضی از قابلیت‌های راکت
- قدرت تخریب زیاد
- قابلیت استفاده علیه زره‌های سنگین و قوی
- قابلیت شلیک با سلاح دوش‌پرتابِ آرپیجی
- سرجنگی دوگانه یا دومرحله‌ای با قابلیت تخریب زره بیرونی و نفوذ در زره داخلی و انفجار در درون خودروهای زرهی
جمع‌بندی: ویژگی‌های یاسین ۱۰۵، شکارچی مرکاوا
در توضیح ویژگی‌های یاسین ۱۰۵ گفتیم این راکت دومرحله‌ای است، یعنی دو بخش منفجرشونده دارد. هر بخش، حاوی خرج مجزایی است که در صورت برخورد با هدف، منفجر می‌شود. وقتی راکت یاسین ۱۰۵ با زره افزودنی یا تقویتی برخورد می‌کند، ابتدا سرجنگی اولش منفجر می‌شود تا زره افزودنی را بشکافد. آنگاه سرجنگی دوم با برخورد به لایه بعدی و پولادی تانک، در آن نفوذ می‌کند و منفجر می‌شود. اگر مهاجم، نقاط نسبتا ضعیف‌تر تانک را هدف بگیرد، گستره تخریب زره افزایش می‌یابد. حتی شاید سرجنگی دومِ راکت با عبور از لایه‌ی آخر، درون اتاقک مرکاوا منفجر شود که در این‌صورت می‌تواند نفرات درون تانک را نیز به هلاکت برساند.
پی‌نوشت‌ها
- خرج گود شدیدالانفجار ضدتانک، به انگلیسی HEAT مخفف High Explosive Anti-Tank
- گرمافشاری یا ترموباریک، به انگلیسی TBG مخفف Thermobaric Grenade
